Na bestudering van de raadsinformatiebrief (RIB) Telecommunicatiewet / 5G van 19 mei 2020, bleven er nog een aantal zorgen en onduidelijkheden. We stelden schriftelijke vragen aan het college.

Voor de volledigheid som ik hier de inhoud van die RIB op:

  • de RIB begint met een kijk van het college op 5G: samenvatting, achtergrond / geschiedenis, de rol van de gemeente, wetgeving, gezondheid en tot slot communicatie (het college verwijst door naar het Antennebureau en de GGD);
  • vervolgens komt een antwoordbrief (dd. 19 mei 2020) van het college op vragen en klachten over 5G vanuit de bevolking;
  • dan is de beantwoording van de schriftelijke vragen ex art. 33 van raadslid Wagemans opgenomen, dd. 18 oktober 2019;
  • de RIB sluit af met een brief (dd. 16 april 2019) van staatssecretaris Keijzer (EZK) en minister Bruins (MZS). Het betreft een kabinetsreactie aan de Tweede Kamer ten aanzien van mogelijke gezondheidsrisico’s van 5G.

 

Ik vraag uw aandacht voor de elektrogevoelige inwoners in onze gemeente. Op dit moment lijdt circa 3% van de Nederlanders aan EHS: Elektro Hyper Sensitiviteit. Je bent dan overgevoelig voor allerlei soorten straling door elektromagnetische velden. De klachten die zo iemand heeft vallen vaak onder SOLK: Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten. Voorbeelden van SOLK zijn:

  • slaapproblemen, ernstige vermoeidheid
  • concentratie- of geheugenproblemen
  • maagklachten, zoals misselijkheid
  • buikpijn of buikkrampen
  • darmklachten, zoals diarree, verstopping, winderigheid
  • (lage) rugpijn en andere spier- en/of gewrichtspijnen, tintelingen
  • hoofdpijn of nekpijn
  • duizeligheid of evenwichtsproblemen
  • hartritmestoornissen, benauwdheid of pijn op de borst
  • oorsuizen (tinnitus)

Als het percentage van 3% juist is, dan zou het circa 1.000 inwoners van Echt-Susteren betreffen die lijden aan EHS. Het vervelende aan EHS is dat het in de nabije toekomst steeds moeilijker wordt om straling te ontvluchten én de hoeveelheid straling alleen maar toeneemt. Bij een voedselintolerantie kun je daar nog rekening mee houden bij boodschappen doen of je keuze van een restaurant. Als je maar niet kunt wennen aan verkeerslawaai kun je je huis (nog) beter isoleren of zelfs een verhuizing overwegen, et cetera. Echter, als ik het goed heb begrepen, zijn er straks om de 100-200 meter 5G-antennes nodig bij de uiteindelijke voltooiing van het 5G-netwerk. Dit zal vooral zichtbaar worden na de veiling van de 3,5 GHz-band, begin 2022. Vele lantaarnpalen, verkeerslichten, bushokjes, reclamezuilen, et cetera zullen dan worden voorzien van een kleine antenne (zgn. small cells), inwendig of gemonteerd aan de buitenkant. 98% van Nederland zal een 5G-dekking krijgen. Kortom: zelfs in een ‘hutje op de hei’ ontkom je dan niet meer aan straling. Ietwat oneerbiedig gesteld: de elektrogevoeligen gaan voor ons de kanarie in de kolenmijn zijn. Zij zullen het als eersten merken als de straling toeneemt. Mogelijk wordt de groep die hinder ondervindt dan groter. Ik vind het een verantwoordelijkheid van het college om hier op zijn minst alert op te zijn door monitoring.

Ik verwacht dat u als college de uitrol van 5G in onze gemeente niet kunt tegenhouden. Dat ga ik u dan ook niet vragen. Ook zal ik geen wetenschappelijke onderzoeken over gezondheidsrisico’s betwisten, of die nu positief, neutraal of negatief uitpakken voor 5G. Maar er zijn wel zorgen om de inwoners met EHS en er zijn nog enkele onduidelijkheden.

 

Vragen ten aanzien van de gezondheid:

  1. Is het college bereid om - als nulmeting - het aantal inwoners met SOLK op te vragen met medewerking van huisartsen en/of de GGD? Zo nee, waarom niet?
  2. Is het college bereid om vanaf de activering van de honderden 5G-antennes in en aan straatmeubilair in onze gemeente omstreeks 2023, minimaal vijf jaar lang jaarlijks het aantal inwoners met SOLK op te vragen met medewerking van huisartsen en/of de GGD? Zo nee, waarom niet?
  3. Is het college bereid om EHS te erkennen als grond voor toekenning van vergoedingen, in dit geval voor stralingwerende voorzieningen? Denk aan bepaalde kleding, gordijnen, verf, raamfolie, et cetera. Zo nee, waarom niet?

 

Vragen t.a.v. de kosten:

  1. Welke kosten ten aanzien van de infrastructuur voor 5G komen in de toekomst - vooral vanaf de realisering van het 3,5 GHz-netwerk - voor rekening van de gemeente? Hoe hoog zijn die kosten eenmalig en daarna  jaarlijks, indien deze voor rekening van de gemeente zijn?
  2. Komen straks de kosten van het energieverbruik van de honderden 5G-antennes voor rekening van de gemeente? Ja of nee?
  3. Als er kosten voor rekening van de gemeente zijn, ontvangt de gemeente dan een vergoeding of tegemoetkoming van de Rijksoverheid en/of telecomproviders, of kunt u een declaratie indienen? Als u dit niet met 100% zekerheid weet, is het college dan bereid om hier proactief naar te informeren? Zo nee, waarom niet?
  4. Op welke momenten en in welke vorm(en) heeft het college tot op heden gereageerd op de aanpassing van de Telecommunicatiewet bij de Rijksoverheid en/of de VNG? Indien u dit (nog) niet heeft gedaan: waarom niet? Voorbeeld: gemeenten hadden tot begin september 2019 een consultatiemogelijkheid waar bijvoorbeeld de gemeente Maastricht gebruik van heeft gemaakt.

 

Vragen t.a.v. de Omgevingswet:

  1. Kan het college de Omgevingswet (vanaf dat deze ingaat) gebruiken om de gezondheid van onze inwoners te beschermen tegen 5G-straling en dan met name de straling van de honderden 3,5 GHz-antennes? Zo nee, waarom niet? Bepaalde artikelen uit de Omgevingswet bieden overheden kansen om de leefomgeving op een gezonde manier te beïnvloeden. Door de integrale benadering van de leefomgeving via de instrumenten van de Omgevingswet kan gezondheid eerder een plek krijgen in de ruimtelijke afweging. Daarmee kan gezondheid een meer sturende rol krijgen. Ik denk aan de volgende artikelen:
  • In artikel 1.3 van de Omgevingswet staan de maatschappelijke doelen van de wet. Een van die doelen is een gezonde fysieke leefomgeving. Een gezonde leefomgeving ervaren bewoners als prettig, nodigt uit tot gezond gedrag en biedt bescherming tegen negatieve omgevingsinvloeden.
  • In artikel 3.3 van de Omgevingswet staat dat het bevoegd gezag in de omgevingsvisie rekening moet houden met het voorzorgsbeginsel en andere milieubeginselen.
  • In artikel 2.1 lid 4 van de Omgevingswet staat dat het bevoegd gezag bij de evenwichtige toedeling van functies (in het omgevingsplan) in ieder geval rekening houdt met het belang van het beschermen van de gezondheid.
  • Over gezondheid in de omgevingsvergunning gaan de artikelen 5.32 en 5.42 lid 3 van de Omgevingswet en de artikelen 8.101 en 8.102 van het Besluit kwaliteit leefomgeving.
  1. Heeft het college de mogelijkheid om stralingsvrije of stralingsluwe gebieden aan te wijzen bij de uitrol van de honderden 3,5 GHz-antennes, bijvoorbeeld bij basisscholen en kinderdagverblijven? Zo ja, is het college bereid om van deze mogelijkheid gebruik te maken? Zo nee, waarom niet?
  2. Hoeveel antennes van telecomproviders bevinden zich op dit moment in Echt-Susteren? Hoeveel van dit aantal zijn vergunningsvrij geplaatst?

 

In de genoemde RIB verwijst u naar de GGD en het Antennebureau voor meer informatie. Als raadslid wens ik voor de beantwoording van mijn vragen niet doorverwezen te worden naar deze instanties maar wil ik zo volledig mogelijke antwoorden van het college. Sterker nog: ik verwacht dat het college zélf ook antwoord wenst op de vragen over de kosten, toch?! Ook een monitoring van het aantal inwoners met SOLK lijkt mij zeer zinvol. Ongeacht of de SOLK (deels) te wijten zijn aan straling kan een nulmeting in 2020 nuttig blijken in de toekomst. Meten is weten.

 

Ik zie uw antwoorden met belangstelling tegemoet.

 

Met vriendelijke groet,

Thijs Wetemans

GroenLinks Echt-Susteren