Steeds meer Nederlandse huishoudens hebben moeite om hun energierekening te betalen. Onderzoeksorganisatie TNO kwam vorige week met een rapport (zie voetnoot 1) over energiearmoede. Het onderzoek baseert zich op gegevens uit 2019. Gebaseerd op cijfers van het CBS heeft TNO de energiearmoede in kaart gebracht naar aard, omvang en regionale spreiding van de energiearmoede in ons land. Energiearmoede is gemeten als het % huishoudens met enerzijds een laag inkomen en anderzijds óf hoge energiekosten óf een woning met een relatief lage energetische kwaliteit. Onderstaande kaart geeft de energiearmoede weer in Echt-Susteren, volgens het onderzoek van TNO.
Nu de energieprijzen de laatste weken fors stijgen en de winter eraan komt, gaat dit probleem zich nog hardnekkiger voordoen. De impact op de levens van veel mensen, die het al zo moeilijk hebben, is enorm groot. Voor GroenLinks is een rechtvaardig klimaatbeleid van wezenlijk belang. Mensen met een hoger inkomen hebben vaak een beter geïsoleerd huis en zonnepanelen, en beschikken vaak over een financiële buffer om een eventuele hogere energierekening te kunnen opvangen. Het zijn juist vaak de mensen met lage inkomens, en steeds vaker ook de middeninkomens, die in minder goed geïsoleerde huizen wonen en die te maken krijgen met hoge energierekeningen waar ze zelf nauwelijks wat aan kunnen doen.
We beseffen dat vooral landelijk op dit dossier snel geacteerd moet worden om te voorkomen dat heel veel huishoudens met grote financiële problemen te maken krijgen. Gezien de grote onrust onder inwoners en de toenemende energiearmoede stellen we de volgende vragen aan het college.
Vraag 1: Deelt het college onze zorgen over toename in armoede door de hoge energieprijzen die op dit moment en anders binnenkort (via variabele tarieven) in rekening worden gebracht bij onze inwoners?
Antwoord: Ja. het college deelt die zorgen.
Door gebruik te maken van signaalpartners, in het kader van vroegsignalering, zijn in het eerste halfjaar 240 meldingen binnengekomen. Zo lezen we in de raadsinformatiebrief (zie voetnoot 2) van 20 juli jl. De signaalpartners zijn bijvoorbeeld woningcorporaties, energiebedrijven en ziektekostenverzekeraars.
Vraag 2a. Hoe vaak betrof het een betalingsachterstand bij een energieleverancier?
Antwoord: In 2021: 42 keer.
Vraag 2b. Graag zien we een uitsplitsing van de 240 meldingen in enerzijds enkelvoudige signalen en anderzijds zgn. matches, dus betalingsachterstanden bij twee of meer organisaties.
Antwoord: Stand van zaken jan-sept 2021: 2 matches, 376 enkelvoudige signalen. (Let op: dit aantal wijkt af van RIB Armoedebeleid d.d. juli 2021, want het is een actuele weergave van de cijfers)
Het college maakt prestatieafspraken met de woningcorporaties, als we het goed begrijpen.
Vraag 3a. Kunnen we als raad inzicht krijgen in die afspraken? Hoe kan de raad controleren of die afspraken ook worden nagekomen?
Antwoord: De prestatieafspraken staan op de gemeentelijke website (zie voetnoot 3). Samen met de corporaties en hun huurdersorganisaties worden de prestatieafspraken gemonitord.
Vraag 3b. We zijn benieuwd naar het detailniveau van de afspraken. Is bijvoorbeeld afgesproken welke sociale huurwoningen in welk kwartaal of jaar aan de beurt zijn om te worden verduurzaamd? Zo ja, dan ontvangen we graag dat gedetailleerde overzicht.
Antwoord: Zie hiervoor de prestatieafspraken en dan in het bijzonder pagina 11 t/m 13.
Vraag 3c. Wil het college zich inspannen om de prestatieafspraken (nog) scherper te stellen met als doel om de sociale huurwoningen in onze gemeente sneller energiezuinig te maken én tegelijk het wooncomfort te verbeteren? Zo nee, waarom niet?
Antwoord: Momenteel wordt gewerkt aan de prestatieafspraken voor het jaar 2022. Met de woningcorporaties is afgesproken deze zo "smart" mogelijk op te stellen: specifiek, meetbaar, acceptabel, realiseerbaar en tijdgebonden. Het definitieve bod van de corporaties dat wordt verwerkt in de afspraken, wordt komende weken verwacht.
Vraag 4. Hebben we in onze gemeente de beschikking over energiecoaches, bijvoorbeeld via de energiecoöperatie? Zo ja, kan en wil de gemeente bij de inzet van een energiecoach bij onze minima (120% van de bijstand) dan de kosten op zich nemen? Wij vermoeden dat een energiecoach vaak situaties zal tegenkomen waarbij tegen lage kosten en met kleine ingrepen al energie bespaard kan worden: alle beetjes helpen.
Antwoord: De energiecoöperatie beschikt over energieadviseurs. Hierbij wordt opgemerkt dat ook de woningcorporaties al bezig zijn met een verduurzamingsprogramma voor de huurwoningen. Via prestatieafspraken tussen gemeente en woningcorporaties houdt de gemeente hier ook de vinger aan de pols. We zijn de mogelijkheden aan het onderzoeken of we iets kunnen betekenen voor de doelgroep. Afspraken maken met de energiecoöperatie over financieren van energiecoach/adviseur is zeker een optie.
Vraag 5. Ziet het college mogelijkheden om een plotseling hoge energierekening (desnoods tijdelijk) als ‘kosten’ te bestempelen in het kader van de bijzondere bijstand? Zo nee, waarom niet? Warm water, verlichting, het gebruik van apparaten als diepvries, koelkast, wasmachine en kookfornuis betreffen ons inziens basisbehoeftes.
Antwoord: Het is niet mogelijk om de kosten te bestempelen in het kader van bijzonder bijstand, omdat het vaste lasten betreft. De participatiewet gaat ervan uit dat de algemene bijstand/inkomen voorziet in de vaste lasten. Inmiddels heeft het kabinet aangekondigd dat het de energiebelasting voor huishoudens (en bedrijven) gaat verlagen voor het jaar 2022. Dit kan gemiddeld voor een huishouden 400 euro per jaar betekenen. Ook komt er geld beschikbaar om kwetsbare huishoudens met een hoge energierekening en/of slecht geïsoleerde woning te ondersteunen met isolatiemaatregelen.
Vraag 6. Welke overige lokale steun kan en wil het college inzetten om de armste inwoners van onze gemeente tegemoet te komen bij een hoge ‘onbetaalbare’ energierekening?
Antwoord: Ambtelijk worden de mogelijkheden onderzocht.
Vraag 7. Is het college bereid om via de website, social media en ’t Waekblaad het doel en het aanvragen van individuele inkomenstoeslag (nogmaals) uit te leggen?
Antwoord: Ja, daartoe is het college bereid.
1) https://www.tno.nl/nl/aandachtsgebieden/energietransitie/roadmaps/syste…