Donderdagochtend 27 januari vaardigde de Burgemeester van Echt-Susteren een noodbevel uit. Volgens ons een zwaar middel dat slechts in uitzonderlijke situaties wordt toegepast. In de omgeving van het Sterrebos en Nedcar waren een vijftiental vreedzame demonstranten. Ze werden klemgereden en gesommeerd de gemeente onmiddellijk te verlaten.

De Ombudsman heeft in 2018 een stevig advies uitgebracht over de tendens om het demonstratierecht steeds vaker in te perken. Hij schreef in zijn rapport als conclusie: “De overheid neigt naar risicomijdend gedrag. Overheden beschouwen het demonstratierecht in de praktijk niet zelden als onderdeel van een belangenafweging: het recht op demonstreren versus het belang van de openbare orde en veiligheid. De essentie van het grondrecht tot demonstreren moet voorop staan. Die essentie is dat de overheid zich tot het uiterste moet inspannen om demonstraties te faciliteren en te beschermen, zodat burgers in vrijheid hun mening – hoe impopulair ook – kunnen laten horen. Elke andere houding van de overheid doet afbreuk aan de kern van het demonstratierecht.”

Een groep aanhangers van Extinction Rebellion en actiegroep Red het Sterrebos hadden een demonstratie aangekondigd en wilden op vreedzame wijze uiting geven aan hun bezwaren tegen de mogelijke bomenkap. Tot ieders ontzetting werd deze demonstratie met groot machtsvertoon de kop ingedrukt. Door velen werd het optreden door politie en ME ervaren als disproportioneel en in strijd met het recht om te demonstreren.

We stelden de volgende vragen aan het college, in het bijzonder aan de burgemeester:

Vraag 1: Bent u het met ons eens dat het recht van demonstratie een groot goed is in een democratische samenleving en dat de overheid uiterste terughoudendheid moet betrachten om hier ook maar de geringste inbreuk op te plegen? We beseffen overigens terdege dat bij het recht op demonstratie ook plichten horen.

Antwoord: Ja, het college deelt die mening.

 

Vraag 2: Bent u bereid om bij burgemeester Verheijen van de gemeente Sittard-Geleen aan te dringen op terughoudend optreden van de politie ten aanzien van actievoerders in en rond het Sterrebos? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Gezien de ligging van het Sterrebos, direct grenzend aan de gemeente Echt-Susteren, is er continu overleg (geweest) met de gemeente Sittard-Geleen. De bevoegdheid (en dus ook de verantwoordelijkheid) voor het eventuele politieoptreden ligt echter volledig bij de 'driehoek' van de gemeente waar de actie plaatsvindt, in dit geval Sittard-Geleen. De met ons gecommuniceerde lijn was, dat er slechts werd opgetreden bij verstoring van de openbare orde en/of het plegen van strafbare feiten.

 

Vraag 3: Welke signalen hebben u ertoe gebracht om donderdag 27 januari een noodbevel af te kondigen voor het gehele grondgebied van Echt-Susteren, en te besluiten tot grootschalige inzet cq paraatheid van politie en ME?

Antwoord: Op donderdag 27 januari heeft de burgemeester (vertrouwelijke) informatie van de politie ontvangen inzake acties tegen de kap van het Sterrebos. Bekende activistische bewegingen zouden uit alle windrichtingen afreizen naar het Sterrebos. Er waren sterke aanwijzingen dat de acties zouden kunnen leiden tot o.a. openbare orde-problemen en/of een verkeersinfarct, zoals opgenomen in het noodbevel. Om dit te voorkomen werd door de burgemeester van buurgemeente Sittard-Geleen een noodbevel afgekondigd. Omdat het Sterrebos precies tegen de gemeentegrens aanligt, werd onze burgemeester verzocht een gelijkluidend noodbevel af te kondigen, teneinde onduidelijkheid ter plekke over het al dan niet van toepassing zijn van een noodbevel te voorkomen. Daarnaast wilde de politie voorkomen dat actievoerders misbruik maakten van de gemeentegrens en zich net buiten Sittard-Geleen zouden verzamelen.

 

Vraag 4: Bent u het met ons eens dat de door VDL ingehuurde Security geen rol heeft in de handhaving van de openbare orde, dus buiten het eigen terrein van VDL? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Handhaving van de openbare orde is een taak van het bevoegd gezag. Het Sterrebos behoort tot het eigen terrein van VDL, dus is/was de bewaking en beveiliging van dat eigen terrein een taak van VDL.