Hier leest u onze Algemene Beschouwingen waarmee we vooral trachtten om bepaalde wensen gerealiseerd te krijgen dan wel 'in de week te leggen' zodat ze kunnen rijpen. De belangrijkste zaken zijn genummerd en per item volgt na de inbreng uitleg over het resultaat.
Geachte voorzitter, laat ik beginnen met de Jaarrekening 2022.
Het college laat weten dat er bijna 3 miljoen euro niet is uitgegeven in 2022. Het college doet een aantal voorstellen om een gedeelte te oormerken voor onderwerpen die ons inziens allemaal een groen of links karakter hebben en dus kan GroenLinks volmondig instemmen met de voorgestelde bestemmingen.
Dan de 1e Bestuursrapportage 2023.
We lezen dat er in 2023 ruim 350 bomen worden geplant vanuit het 1 miljoenbomenplan. Welke aantallen kunnen we de komende jaren nog verwachten uit het 1 miljoenbomenplan? (1)
De Nieuwe Markt, hier voor het gemeentehuis, zal in enkele fases verder worden vergroend. Onze complimenten voor de eerste fase; we vinden dat de voorkant van het gemeentehuis en rondom het oorlogsmonument er prachtig bijligt met de groene aanplant en zitbankjes. Waar een motie van GroenLinks al niet toe kan leiden!
Verder ook onze complimenten voor de voortvarende aanpak van het thema jongerenparticipatie en het aannemen van een sociale boekhouder. Beide thema's zijn door GroenLinks aangezwengeld.
We lezen in de 1e Berap dat Echt-Susteren aansluit bij Kinderkrant ’t Roertje, een mooi initiatief. Ook wordt er geld gereserveerd voor een kunstwerk bij project De Valk waar GroenLinks enkele jaren geleden al naar vroeg. Tot slot kunnen cultuur- en muziekevenementen op meer geld rekenen wat we uiteraard toejuichen.
Voorzitter, ten aanzien van de Kadernota 2024 vragen we voor veel onderwerpen uw aandacht.
We merken op dat Echt-Susteren op dit moment zo goed als stil staat om het aantal kilo’s restafval bij huishoudens verder te laten dalen. Van 2021 naar 2022 zijn we nog maar 5 kilo restafval per inwoner gedaald. Om verdere reductie te realiseren stelt De Afvalspiegel voor om het tarief te verhogen als een prijsprikkel. Door stijgende kosten moet sowieso de afvalstoffenheffing worden verhoogd. Is al bekend met hoeveel euro? Ziet het college een mogelijkheid om de kostenverhoging gefaseerd in te voeren? (2) Ook willen we de realisatie van een eigen milieupark inclusief een circulair ambachtscentrum met een weggeefwinkel nog eens onder de aandacht brengen. Hoe denkt het college over ons streven om het aantal kilo’s restafval per inwoner verder te reduceren of vindt het college het zo wel welletjes? (3)
Ten aanzien van de energietransitie zijn we zeer stellig van mening dat die transitie niet kan slagen zonder grootschalige opslag van duurzaam opgewekte energie. Naast elke euro die geïnvesteerd wordt in opwek moet er volgens GroenLinks ook een euro naar opslag gaan. In november 2021 noemde ik al de buurtbatterij. Maar denk ook aan de productie en opslag van waterstof en aan opslag in grote batterijparken. Hoe denkt het college over de grootschalige inzet van energieopslag? (4)
Voorzitter, al eerder vroeg ik aandacht voor een ander gebruik van onze pachtgronden. Denk eens aan het verbouwen van andere gewassen zoals hennep, olifantsgras en kiri-bomen. Deze groeien snel, nemen heel veel CO2 op en zijn na het oogsten op veel manieren te gebruiken. Onze gemeente zou een klein deel van haar pachtgronden kunnen inzetten voor de teelt van zulke gewassen. Hoe denkt het college hier over? (5) We vragen ook nog eens specifiek naar het verbod van glyfosaat op onze pachtgronden wat een aantal andere gemeenten ook al hebben ingevoerd. Bij het thema landbouwgronden hoort ook een goed bermbeheer. Enkele jaren geleden vroeg ik naar toezicht en eventueel handhaving op het meeploegen van de gemeentelijke berm; ik noemde dat toen ‘landje pik’. Die berm is en blijft van de gemeente en moet volgens GroenLinks juist worden ingezet ten faveure van de biodiversiteit. Ook hier graag een reactie op. (6)
In het verlengde van bermbeheer ligt het algemene groenonderhoud. We werken nu nog volgens de Kadernota Groen uit 2016. GroenLinks vindt het de hoogste tijd om een nieuwe Kadernota Groen voor te leggen aan de raad en uiteraard nog voordat er nieuwe contracten worden afgesloten met partijen die vanaf 2024 het groenbeheer voor ons zullen uitvoeren. Wanneer komt het college met die nieuwe Kadernota Groen? (7)
We willen bedrijven ondersteunen die een deel van hun inkomsten uit de thuisverkoop van agrarische en ambachtelijke streekproducten halen. De gemeente kan in het kader van Cittaslow of ’t Smalste Stukje Nederland deze bedrijven promoten door middel van een boekje dat via diverse kanalen kan worden verspreid. Ik heb een voorbeeld hiervan gezien in de gemeente Leudal en ik zal dit boekje aan portefeuillehouder Hessels overhandigen en uiteraard vraag ik naar zijn standpunt. (8)
In het kader van minder verstening en meer groen vraag ik specifiek uw aandacht voor de versteende pleintjes in de Harmoniestraat, Sleedoornstraat en Anjerstraat in de kern Nieuwstadt. Onze grote wens is om de vergroening van deze kleine pleintjes nog mee te nemen in de Gebiedsvisie Nieuwstadt en anders als een apart project. Wil het college toezeggen om het vergroenen van de genoemde pleintjes serieus te bekijken? (9)
Met betrekking tot het Programma Centrum Echt willen we twee onderwerpen aankaarten. Allereerst denken wij dat er behoefte is aan een openbaar toilet in het winkelcentrum van Echt. Een openbaar toilet dat hufterproof is, zichzelf reinigt, toegankelijk is voor rolstoelers en 24/7 beschikbaar is. Er zijn veel mensen die darm- of blaasproblemen hebben en die moeten binnen enkele minuten een toilet tot hun beschikking hebben. Wij denken dat Echt zich daarmee kan onderscheiden ten opzichte van andere winkelcentra in de regio. Het tweede onderwerp dat zou passen in het winkelcentrum van Echt is een schaaktafeltje in de openbare ruimte (urban chess). Uiteraard kan dit ook in andere kernen en op diverse plekken, denk aan plantsoenen waar al zitbankjes zijn of een jeu de boules baan is. Hoe denkt het college over een openbaar toilet in het winkelcentrum van Echt en de aanschaf van enkele schaaktafeltjes? (10)
Dan vraag ik uw aandacht voor het mobiliseren van onze inwoners. GroenLinks is van mening dat we inwoners veel meer aan de voorkant moeten betrekken bij lastige thema’s. Het college doet zeker wel haar best maar het kan altijd beter. We denken aan het instellen van een burgerberaad of burgerforum waarvoor inwoners, via loting, worden gevraagd om aan deel te nemen. Ook mag de gemeente meer gebruik maken van het zogenaamde uitdaagrecht of in goed Engels het ‘Right to Challenge’ waarbij inwoners publieke taken voor hun rekening nemen. Graag uw mening over onze opvatting omtrent een burgerberaad en het uitdaagrecht. (11)
Als we kijken naar de opkomst bij verkiezingen dan kunnen we ook op dat gebied nog pogingen ondernemen om inwoners te mobiliseren. Zo las ik dat de burgemeester van Leudal jongeren die voor het eerst mogen stemmen een kaartje stuurde. Hoe denkt onze burgemeester over dit idee? (12)
Dan het thema verkeer. Voor twee straten vraag ik nadrukkelijk uw aandacht namelijk de Ruijtersweg tussen Slek en Gebroek en de Lariksstraat. Op beide wegen wordt veel te hard gereden. De Ruijtersweg moet volgens ons als sluiproute worden ontmoedigd. En de Lariksstraat zou gebaat zijn bij een knip tussen De Berk en Echt-Noord, zoals ook ooit werd beloofd aan de aanwonenden. Zeker als zo meteen De Berk III klaar is, verwachten we nog meer sluipverkeer over de Lariksstraat. Graag uw mening op onze suggesties ten aanzien van de Ruijtersweg en de Lariksstraat. (13)
Twee andere zaken die met mobiliteit te maken hebben, zijn de snelfietsroute (14) ter hoogte van de Pissummerweg; hoe staat het daarmee? En de andere is inmiddels een stokpaardje van mij, namelijk de vierpuntsaansluiting (15) tussen Nieuwstadt en Sittard; is daar nog nieuws over te melden?
Wat financiën betreft heeft GroenLinks twee vragen. De eerste vraag is: gaat het college door met de Lokale Lastenmeter? (16) En de tweede vraag betreft de Groene Bon: het geld dat niet wordt gebruikt door inwoners, vloeit dat terug naar armoedebestrijding of valt dat vrij om in te zetten voor de energietransitie? (17)
Tot slot vraag ik nog eens uw aandacht voor een MUP, een MenstruatieUitgiftePunt. Een paar jaar geleden vroeg ik hier ook al naar en toen verwees het college naar het MUP bij de Kledingbank in Maasbracht. In Heerlen is zelfs een MUP in het gemeentehuis. Het moet toch mogelijk zijn om zo’n MUP in onze eigen gemeente op te zetten, in samenwerking met het Armoedefonds? Graag een reactie van de portefeuillehouder. (18)
In de tweede termijn vragen we nog naar het volgende:
(19) Ik verneem graag een update omtrent Open Jongerencentrum The Curve.
(20) Heeft de gemeente zich inmiddels aangesloten bij het Volwassenenfonds Sport & Cultuur?
(21) Hetzelfde geldt voor de aansluiting bij het Schone Lucht Akkoord; heeft de gemeente zich inmiddels aangesloten?
(22) Wat waterstof betreft vragen we of er nieuws te melden is rondom de komst van een waterstoftankstation in onze gemeente.
(23) Tot slot ben ik benieuwd of het college al vorderingen maakt met het behouden of zichtbaar maken van cultureel erfgoed. Ik weet dat er gesprekken zijn gevoerd met heemkundeverenigingen maar het is alweer een paar maanden stil op dit gebied.
Reacties van het college:
1) 1 miljoenbomenplan: na de 350 bomen is Echt-Susteren klaar met deze regeling.
2) kostenverhoging afvalstoffenheffing gefaseerd invoeren: het college bekijkt of nivellering van de afvalstoffenheffing mogelijk is, dus een geleidelijke verhoging.
3) restafval verder verminderen: de portefeuillehouder komt nog dit jaar naar de raad om de raad te polsen of er verdere stappen nodig zijn.
4) grootschalige energieopslag: dit wordt regionaal bekeken in de RES, de Regionale EnergieStrategie.
5) pachtgronden inzetten voor CO2-opname met miscanthus en kiri-bomen: de portefeuillehouder wil de teelt van snelgroeiende gewassen die veel CO2 opnemen onder de aandacht brengen van pachters en opnemen in het landbouwbeleid.
6) bermbeheer en meeploegen berm (landje pik): dit heeft geen prioriteit bij het college en handhaven is moeilijk. Preventie is beter dus aan de voorkant regelen.
7) wanneer nieuwe kadernota Groen: het college wil pas in 2025 met een nieuwe kadernota Groen naar de raad komen.
8) thuisverkoop agrarische producten promoten: er zal worden bekeken of ‘kopen bij de boer’ kan worden toegevoegd aan de website ’t Smalste Stukje Nederland als de sector het wil en info kan aanleveren (toezegging).
9) vergroenen pleintjes in Nieuwstadt: dit wordt toegevoegd aan de lijst ‘te vergroenen gebiedjes’ waarna prioritering zal plaatsvinden. Ook wordt bekeken of dit alsnog aan de Gebiedsvisie Nieuwstadt kan worden toegevoegd.
10) openbaar toilet en schaaktafeltje in centrum Echt: het college zal overleggen met de ondernemersvereniging om de mogelijkheden te bekijken (toezegging). In het winkelcentrum van Echt zal een schaaktafel worden geplaatst (toezegging).
11) inzet burgerberaad en uitdaagrecht: portefeuillehouder Hessels verwacht weinig van het instellen van een burgerraad via loting. Het uitdaagrecht vindt hij een stuk sympathieker maar hij waakt voor teleurstellende verwachtingen. De burgemeester neemt deel aan het VNG visietraject ‘goed lokaal bestuur’ waarin zulke democratische vernieuwingen worden besproken en hierdoor zal hij de ontwikkelingen nauwlettend volgen.
12) kaartje sturen jongeren eerste verkiezingen: volgens de portefeuillehouder zijn er modernere middelen om ALLE inwoners te mobiliseren die niet (meer) gaan stemmen.
13) Ruijtersweg en Lariksstraat: het college zal verkeersremmende middelen bespreken met de aanwonenden. Het college zal zich buigen over een knip tussen Echt-Noord en bedrijventerrein De Berk, dus tussen de Lariksstraat en de Voltaweg, gezien de mogelijke ontwikkeling op De Berk III.
14) update snelfietsroute Pissummerweg: uitvoering volgt in tweede kwartaal 2024.
15) update vierpuntsaansluiting Nieuwstadt: Sittard-Geleen is voorstander maar Echt-Susteren is minder enthousiast. Tussen beide gemeenten is overleg over dit onderwerp en uiteindelijk zal er een knoop doorgehakt worden.
16) doorgaan met Lokale Lastenmeter: in de tweede helft 2023 zal het gebruik van de Lokale Lastenmeter worden bekeken en dan volgt een besluit over doorgaan of stoppen.
17) bestemming geld Groene Bon: geld dat op de plank blijft liggen zal gereserveerd blijven voor de inwoners die dit het hardst nodig hebben i.h.k.v. energiearmoede.
18) MenstruatieUitgiftePunt (MUP) in onze gemeente: het college denkt na over locaties om een MUP op te zetten, bijvoorbeeld jongerencentra, het Museum van de Vrouw, Menswel en het uitgiftepunt van de Voedselbank.
19) update OJC The Curve: het college is nog steeds in overleg over een toekomstige plek voor The Curve.
20) aansluiting Volwassenenfonds Sport & Cultuur: dit heeft vertraging opgelopen maar zal de komende maanden worden bekeken.
21) aansluiting Schone Lucht Akkoord: in september zal de portefeuillehouder bekijken of aansluiting een meerwaarde heeft en of de bijkomende verplichtingen realiseerbaar zijn.
22) update waterstoftankstation: EG is bezig met een studie of waterstof financieel rendabel is, dan zal deze brandstof worden verstrekt bij het toekomstige tankstation op Vonderen. Het college zou dit verwelkomen aangezien er in onze regio nog geen waterstoftankstation is.
23) update behouden cq zichtbaar maken cultureel erfgoed: in september 2023 zal eerder overleg een vervolg krijgen.
Uitzending 4 juli terugkijken (eerste termijn fracties).
Uitzending 5 juli terugkijken (reactie college op eerste termijn, tweede termijn).