De centrale onderzoeksvraag was: Wat is de houding van inwoners van de gemeente Echt-Susteren ten opzichte van verschillende vormen van duurzaamheid en onder welke condities zien zij mogelijkheden om aan de lokale duurzaamheidsopgave te kunnen voldoen?
Na het trekken van een steekproef (geselecteerd op leeftijd en op kern) ontvingen 4.359 inwoners een vragenlijst met retourenvelop. In de brief stond ook een QR-code om de vragen digitaal te beantwoorden. In totaal zijn 1.136 ingevulde vragenlijsten meegenomen in de analyse: een respons van 26,1% wat statistisch gezien voldoende is om de antwoorden met een foutmarge van slechts 2,5% te kunnen beoordelen. Dit wil zeggen dat we met 95% zekerheid kunnen zeggen dat een antwoord van bijvoorbeeld ‘50% is het hiermee eens’ de mening is van tussen de 47,5% en 52,5% van alle inwoners uit heel Echt-Susteren (van 18 jaar en ouder). Idealiter ligt de foutmarge lager dan 10% en dit blijkt ook voor alle leeftijdsgroepen apart zo te zijn. Op basis hiervan kan gesteld worden dat de resultaten betrouwbaar zijn.
Naast deze steekproef konden alle inwoners via een ‘open link’ meedoen aan de duurzaamheidspeiling; slechts 186 inwoners maakten hiervan gebruik. Gezien dit geringe aantal gaan we niet verder in op deze resultaten. Ze zijn namelijk onvoldoende betrouwbaar om te relateren aan de gehele bevolking van 18 jaar en ouder in Echt-Susteren.
Van de 1.136 respondenten was de verdeling in leeftijd als volgt:
- 18 tot en met 35 jaar: 10%
- 36 tot en met 50 jaar: 15%
- 51 tot en met 65 jaar: 23%
- 66 tot en met 80 jaar: 34%
- 81 jaar of ouder: 17%
Enkele resultaten:
(n=1.000 wil zeggen dat 1.000 respondenten deze vraag hebben beantwoord)
- Het gebruik van fossiele brandstoffen is slecht voor het klimaat (n=1.083)
- 30% helemaal mee eens
- 40% mee eens
- Hoe belangrijk vindt u het overstappen van fossiele brandstoffen naar groene energie? (n=1.103)
- 31% heel belangrijk
- 47% belangrijk
- Klimaatverandering is een belangrijk probleem dat moet worden aangepakt (n=1.104)
- 42% helemaal mee eens
- 42% mee eens
- Wist u dat de landelijke overheid in 2050 energieneutraal wil zijn? (n=1.126)
- slechts 19% weet dat niet
- Wist u dat de gemeente Echt-Susteren in 2040 de plannen klaar wil hebben om in 2050 energieneutraal te zijn? (n=1.117)
- 60% weet dat niet (!)
- De inwoners van Echt-Susteren hebben een belangrijke rol om de duurzaamheidsdoelen van de gemeente te behalen (n=1.102)
- 23% helemaal mee eens
- 52% mee eens
Wat is voor u de belangrijkste reden om bezig te zijn met duurzaamheid?
- Het tegenhouden van klimaatverandering
- Het is positief voor de gezondheid
- Het besparen van kosten
- Nederland moet zelf kunnen zorgen voor energie zonder hulp te krijgen van andere landen
- Het zorgt voor meer lokale werkgelegenheid
- Ik wil nog meer doen voor duurzaamheid (n=1.069)
- 15% helemaal mee eens
- 42% mee eens
- Wat zou u nog meer willen doen? (n=881)
- 43%: letten op mijn energieverbruik
- 40%: letten op mijn afval
- 34%: groene energie opwekken
- 31%: kiezen voor duurzaam vervoer
- 30%: letten op weet ik eet/drink
- 23%: thuis groene stroom gebruiken
Wat is voor u het meest belangrijk bij het opwekken van groene energie?
- De natuur moet niet worden aangetast
- Het moet veilig gebeuren (voor mens en dier)
- Voldoende afstand tot waar mensen wonen
- Landbouwgebied moet niet worden aangetast
- Gebouwen en installaties moeten passen bij de omgeving
- Het is belangrijk dat de gemeente groene energie opwekt (n=1.098)
- 30% helemaal mee eens
- 45% mee eens
- De gemeente moet meer doen om de inwoners te helpen duurzamer te worden (n=1.095)
- 34% helemaal mee eens
- 45% mee eens
- Hoe kan de gemeente het beste groene energie opwekken? (n=1.112)
- 85%: met zonnepanelen op daken van bedrijven en/of openbare gebouwen
- 33%: met zonnepanelen in zonneweides
- 31%: met windmolens
- 29%: energie uit biomassa halen
- 18%: met een kerncentrale
Waar zou de gemeente zich volgens u het meest mee bezig moeten houden op het gebied van groene energie?
- Het mogelijk maken van een goede verdeling en het opslaan van groene energie
- Het opwekken van groene energie
- Het importeren van groene energie
Onze duiding:
Over het algemeen zijn we enthousiast over de resultaten uit de Duurzaamheidspeiling 2024. De inwoners zijn over het algemeen duurzaam-minded en de sluiten goed aan bij waar we als lokale GroenLinks ook al enige tijd aandacht voor vragen.
We tonen slechts een selectie van de resultaten en verwijzen naar het document voor alle resultaten mét uitleg en aanbevelingen van het onderzoeksbureau. Zowel zonneweides en windmolens zijn niet populair onder de inwoners; slechts 1/3 van de inwoners kiest hiervoor. Dus 2/3 niet. Toch moet ons van het hart dat er vijf zonneweides zonder veel weerstand zijn gerealiseerd in onze gemeente. Maar dat wil niet automatisch zeggen dat windmolens dan ook zonder al te veel weerstand zouden worden gerealiseerd. Ook de landelijke politiek ziet op dit moment liever geen windmolens meer erbij op land. En de provinciale politiek heeft inmiddels de zonneladder aangepast waardoor zonnepanelen op landbouwgronden nog maar nauwelijks mogelijk zijn. Zowel landelijk als provinciaal zien we de volksvertegenwoordigers en bestuurders de hakken in het zand zetten voor wat betreft windmolens op land en zonneparken. Men ziet liever windmolens op zee en 4 nieuwe kerncentrales. Wij vrezen dat de totale opgave van de energietransitie bij de meeste mensen (ook de volksvertegenwoordigers en bestuurders) het voorstellingsvermogen te boven gaat: als we zo goed als alle huishoudens, bedrijven en alle mobiliteit op groen gas, CO2-vrije stroom en groene waterstof willen laten draaien hebben we heel, heel veel duurzame opwek én opslag nodig.
Mooi om te zien dat de opslag (thuisbatterij, buurtbatterij) en de verdeling van duurzaam opgewekte energie ook door veel inwoners belangrijk worden gevonden. Wij pleiten hier al vanaf november 2021 voor, zie dit filmpje. Naast voorstellingsvermogen is er dus ook verbeeldingskracht nodig: er is al heel veel wél mogelijk, met draagvlak!
Verreweg het merendeel van de inwoners ziet het liefst zonnepanelen op daken. Dat begrijpen we en dat heeft ook onze voorkeur. Maar helaas heeft de gemeente juist daar weinig invloed op: eigenaren kunnen niet worden verplicht en niet alle daken zijn voldoende stevig voor zonnepanelen. Ook de netcongestie speelt ons parten op dit moment: bedrijven kunnen niet altijd meer hun opwek kwijt op het net. We zullen meer onderling de energie moeten delen via energiehubs en meer opslag moeten plaatsen. En zelfs al zouden we lokaal op alle woningen gemiddeld 14 zonnepanelen plaatsen en op alle grote daken gemiddeld 100 zonnepanelen, dan dekken al die zonnepanelen op daken slechts 20% van de totale lokale energievraag. Toch zullen we als gemeente over zo’n 15 jaar alle plannen gereed moeten hebben om in 2050 volledig energieneutraal te zijn. We zijn benieuwd naar de voorstellen van het college om richting 2050 kleine en grote stappen te maken voor de immense maar noodzakelijke opgave waar we voor staan. 'Het tegenhouden van klimaatverandering' wordt tenslotte ook door de inwoners als belangrijkste reden genoemd om stappen te blijven zetten.