Tijdens de raadsvergadering van 4 november kreeg elke fractie de gelegenheid om haar algemene beschouwingen uit te spreken bij het agendapunt Programmabegroting 2016. Zo ook Jos Janssen namens GroenLinks Echt-Susteren.
Beste leden van het college, griffie en mede-raadsleden, toeschouwers,
Met genoegen zal ik dit jaar vanuit de GroenLinks fractie wederom mijn algemene beschouwingen geven.
Ik begin met een zorgelijke maatschappelijke constatering. Ik doel op de diverse reacties ten aanzien van het vluchtelingendebat, dat inmiddels enkele maanden de publieke opinie beheerst.
Ik constateer dat zowel het college, de raad en de burgers van Echt-Susteren kunnen buigen op een goede traditie met betrekking tot de opvang en begeleiding van asielzoekers en statushouders op diverse locaties in Echt en nu inmiddels een aantal jaren in Pey. Mijn zorg heeft betrekking op de verruwing van het politieke debat en de bedreigingen die collega raadsleden, wethouders en burgemeesters in diverse gemeenten ten deel vielen, een democratie onwaardig. Volgens mij helpt daarin alleen een krachtig en eensluidend manifest waarin landelijke, provinciale en lokale bestuurders per handtekening laten weten dat ze afstand nemen van dreigementen en zich nooit en te nimmer hierdoor in hun meningsvorming zullen laten beïnvloeden, op welke wijze dan ook.
En dan nu de programma-begroting 2016. Opnieuw laat de verslaglegging in de programma begroting een verbetering ten opzichte van voorafgaand jaar zien. Niet alleen onze wethouder financiën raakt steeds meer ‘in control’, de raad ook en daar mogen we met zijn allen blij om zijn. Alleen zijn we er nog niet. De voorstellen van de raadswerkgroep beleids- en budgetcyclus zijn grotendeels overgenomen, maar de puntjes op de i nog niet. Beleidsambities zijn waar mogelijk aangegeven in beoogde kengetallenper programma, alleen wordt niet concreet aangegeven hoe die dan zullen worden bereikt. Een plan van aanpak ontbreekt doorgaans. Dit is zeker nog een verbeterpunt. Graag verneemt de GroenLinks fractie hoe de wethouder financiën dit wil oppakken, in overleg met de raadswerkgroep wellicht? (1)
Nieuw is onder andere de koppeling van speerpunten uit het coalitieakkoord aan specifieke projecten per programma in 2016 op pagina 131 tot en met 135 van de begroting. Deze koppeling speelt al beter in op de kaderstellende en controlerende rol van de raad. Jammer is echter dat de koppeling alleen gerelateerd is aan de doelen van de coalitie. Daarnaast heeft de koppeling nog niet heeft geleid tot duidelijke plannen en afspraken.
De fractie GroenLinks verzoekt wethouder Frische daarom in de 1e bestuursrapportage van 2016 de raad inzicht te verschaffen in een update per project – ik doel op de projecten per programma op pagina 131 tot en met 135 van de programma begroting maar ook in de projecten van de programma’s zelf - en de maatregelen die hierop zijn te treffen of reeds zijn getroffen. (2)
Hoe goed staat de gemeente Echt-Susteren er nu financieel gezien voor? Het eigen vermogen van de gemeente telkens toegenomen is. Het relatieve weerstandsvermogen is zelfs uitstekend (score 2,35), wat een zeer robuuste financiële positie van de gemeente betekent. En dan reken ik enkele verwachte meevallers niet mee voor dit en volgend jaar zoals de vrijval uit Essent gelden (een extraatje nog dit jaar) en de verwachte besparing op WMO. Wordt het niet eens tijd om meer maatschappelijk verantwoorde investeringen te gaan doen die de gemeenschap meteen ten goede zullen komen en tot een levendiger gemeente leiden in plaats van verder potverteren? Ik zal hierbij enkele suggesties doen.
Voorzitter, en dan nu het onderwerp participatie. ‘Echt-Susteren succesvol met aanpak bijstand’ kopte Dagblad De Limburger enkele weken geleden. Het college slaagt erin de instroom in de bijstand te beperken en de uitstroom te vergroten en scoort daarin als 2e gemeente van Nederland in haar categorie. Ruim tweehonderd mensen van bijstand naar werk in 2014 en dit jaar wordt daarin opnieuw een verbetering verwacht, wat een knappe prestatie is. Dat dit een drukkend effect op gemeentelijke lasten is mooi meegenomen. Belangrijker voor GroenLinks is dat mensen in Echt-Susteren uitzicht hebben op maatschappelijk perspectief door een baan en een eigen inkomen. De GroenLinks fractie complimenteert de wethouder hiermee en vraagt de wethouder of er voor dit jaar en voor 2016 nog meer vooruitgang op dit dossier mogelijk is, of hebben we nu het optimum bereikt? (3)
De gemeente is gestart met de twee HuisKamer Plus Projecten in Koningsbosch en Nieuwstadt om het WMO budget zo efficiënt mogelijk te besteden. In de huiskamers van Oos Heem in Koningsbosch en het gemeenschapshuis in Nieuwstadt kunnen in de dagopvang ook mensen terecht met een lichte zorgindicatie. Een goede ontwikkeling vindt de GroenLinks fractie maar de fractie heeft wel enkele vragen hierover. Waarom zijn de Huiskamer Plusprojecten niet opgenomen in de Programmabegroting? Uit de krant moeten we vernemen dat de wethouder in de loop van 2016 meer Huiskamer Plus Projecten wil starten in de gemeente en met een dekkend netwerk van deze projecten zo’n 4 tot 5 ton kan besparen. Dat is nogal wat.
De fractie GroenLinks vraagt wethouder Frische de raad inzicht te verschaffen in de plannen ten aanzien van de uitrol van het Huiskamer Plus Projecten, waarbij ook wordt geëvalueerd hoe de bestaande 2 projecten lopen en de mogelijke besparingen kunnen worden bereikt. (4)
Kan de wethouder overigens nu al met een aantal voorbeelden aangeven wat er moet worden verstaan onder burgerinitiatieven binnen het sociaal domein (pagina 87 van de programma begroting), waarvoor een subsidiebudget van € 50.000 is gereserveerd? Kunnen daar ook projecten van jongeren mee worden gefinancierd bijvoorbeeld verbetering van bestaande oefenruimtes voor popmuziek in ? Of kunnen zulke activiteiten worden betaald uit de reserve fonds jeugdwerk waar al jaren niets uit wordt onttrokken? (5)
Ik stel die vraag aan de wethouder cultuur en sport aangezien ik op het terrein jongeren en muziek geen programmatische invulling zie. Het jongerenbeleid komt er in de begroting bekaaid vanaf in de gemeente. GroenLinks vraagt of wethouder Pustjens bereid is om volgend jaar in het programma Cultuur wel expliciet te faciliteren in jongerenbeleid door bijvoorbeeld daarvoor een zetel in te ruimen in het huidige participatieplatform en een passend budget voor jongerenbeleid beschikbaar te stellen en de jongeren in ’T Waekblaad en op facebook actief uit te nodigen om met bruisende ideeen te komen die met steun van de raad gerealiseerd kunnen worden, daar waar os jongste raadslid al op wees. (6)
De GroenLinks fractie is verheugd over de raadseigen initiatieven bij thema’s als duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. De raadsconferentie van 3 september zal uitmonden in een stevig advies aan het seniorenconvent van liefst 6 raadswerkgroepen.
In vervolg hierop kan door samenwerking van bestuur en burgers maatschappelijk rendement kan worden bereikt, daarvan ben ik overtuigd. En met maatschappelijk rendement bedoel ik niet alleen kostenbesparingen op afval en energie en papier, maar juist ook meer bewustwording en minder milieubelasting en ruimte voor meer initiatieven van gebruikers die voor de hele gemeenschap vruchten afwerpen. De GroenLinks fractie stelt dat op dit dossier wel veel meer ambitie mag worden getoond. En dat betekent niet nog meer geld stoppen in asfalt en het onderhoud van wegen, wat nu vooral gebeurt. Meer asfalt getuigt niet van ambitie meer van verstening waar de mensen van Echt-Susteren echt niet op zitten te wachten.
GroenLinks staat een samenleving voor ogen waarin mensen actief en op eigen kracht meedoen en door diverse lokale regelingen gesteund worden op het moment dat ze daar niet meer toe in staat zijn. Dat steuntje in de rug is hard nodig als huishoudens vaak ongewild in een armoedeval terecht komen. De fractie verneemt daarom tenslotte graag van de wethouder financiën hoe het staat met het nog beschikbare budget voor minimabeleid staat zoals opgenomen in het meerjarenbeleidsplan De Cirkel doorbroken. Volstaat het budget of is meer geld nodig om minimabeleid te kunnen uitvoeren? (7)
Samengevat:
De GroenLinks fractie kan waardering opbrengen voor de verbeterde inzichtelijkheid waarmee de programmabegroting is opgesteld. Het college raakt meer in control en de raad ook, al zijn de verbeteringen in de verslaglegging nog niet optimaal.
Ook is dit jaar met de raadsconferentie over duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen de kiem gelegd voor een socialere gemeenschap in Echt-Susteren, waarin iedereen in staat gesteld wordt om mee te doen zonder dat het ten koste gaat van de ander. Er mag wel wat meer ambitie getoond worden op verschillende programma’s. En die ambitie begint met het (mee)investeren van de gemeente in diverse maatschappelijke initiatieven. Tot zover in 1e termijn.